Okres po drugiej wojnie światowej oznaczał powołanie federacji jugosłowiańskiej z republiką związkową – Czarnogórą. Powstały oddzielne instytucje republikańskie, a od lat 50-tych zaczęto wdrażać system samorządowy, definiujący zarówno ówczesny system polityczny, społeczno-gospodarczy, jak i terytorialny. Znaczącym ograniczeniem systemu samorządowego w wersji jugosłowiańskiej był niedemokratyczny charakter systemu rządów oraz wynikająca z niego dominująca pozycja ugrupowania komunistycznego, choć niejednolitego pod względem narodowych interesów.

Formowanie władz lokalnych wzorowanych na rozwiązaniach Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego było możliwe dopiero po emancypacji republiki związkowej, najpierw w ramach Federacyjnej Republiki Jugosławii (okres 1992-2003), potem w unii państwowej Serbii i Czarnogóry (2003-2006), a od roku 2006 w ramach niezależnego organizmu państwowego. Od 17 grudnia 2010 r. Czarnogóra posiada status kandydata do Unii Europejskiej. Od 5 czerwca 2017 jest 29. państwem członkowskim NATO. Jak dziś w tych nowych warunkach w Czarnogórze funkcjonuje samorząd terytorialny? Więcej w analizie prof. Jacka Wojnickiego.