Decentralization Offering Better Results and Efficiency (DOBRE)

Program USAID „Decentralization Offering Better Results and Efficiency” (DOBRE) to wieloletni program, realizowany w latach 2016-2022 na Ukrainie przez Global Communities i finansowany przez Amerykańską Agencję ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID). Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego była jednym z głównych partnerów tego projektu.

Celem programu było wsparcie i wzmocnienie zarządzania na poziomie lokalnym, stworzenie lepszych warunków rozwoju dla nowych ukraińskich jednostek terytorialnych, zwiększenie zaangażowania obywateli w podejmowanie decyzji oraz zapewnienie przejrzystości i rozliczalności administracji publicznej.

Program realizowało międzynarodowe konsorcjum, w skład którego wchodziły następujące organizacje: Global Communities (lider projektu), Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego (FRDL), Ukraine Crisis Media Center (UCMC), SocialBoost, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (MSAP/UEK) oraz National Democratic Institute (NDI).

Pierwotnie program USAID DOBRE był realizowany w 75 ukraińskich gromadach zlokalizowanych w 7 obwodach Ukrainy: dniepropietrowskim, iwanofrankowskim, charkowskim, chersońskim, kirowohradzkim, mikołajowskim oraz tarnopolskim. W 2020 r., w związku z ogromnym zainteresowaniem ukraińskich samorządów, sponsor programu podjął decyzję o przedłużeniu i rozszerzeniu działań, dzięki czemu wsparciem zostało objętych kolejnych 25 ukraińskich gromad z dodatkowych trzech obwodów: czernichowskiego, czerniowieckiego oraz zaporoskiego.

W sumie więc beneficjentami DOBRE było 100 samorządów i społeczności lokalnych!

Działania projektowe były prowadzone wielotorowo i zapewniały kompleksowe wsparcie, merytoryczne i finansowe, nowym ukraińskim jednostkom terytorialnym. Poza głównymi działaniami skoncentrowanymi na wsparciu doradczym w zakresie najważniejszych aspektów funkcjonowania samorządów (strategicznego planowania, rozwoju gospodarczego, poprawy jakości usług publicznych, zarządzania finansowego, planowania przestrzennego), program obejmował też dodatkowe komponenty: edukacyjny skierowany do młodzieży, kobiet i lokalnych liderów; rozwijania sektora edukacji na potrzeby administracji publicznej, wsparcia technologicznego, a także kampanię medialną skierowaną do ukraińskiego społeczeństwa.

FRDL, która powstała w 1989 r. by wspierać rozwój samorządności w Polsce, została partnerem projektu DOBRE, jako najbardziej doświadczona i zasłużona w tym zakresie polska organizacja. Wieloletnie doświadczenie FRDL w różnych dziedzinach związanych z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego oraz w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, sprawiło że Fundacja realizowała zarówno jeden z najważniejszych komponentów programu, jak i rozmaite dodatkowe działania na rzecz poprawy funkcjonowania nowych jednostek terytorialnych oraz podnoszenia kompetencji przedstawicieli ukraińskiej administracji samorządowej.

Działania FRDL koncentrowały się przede wszystkim na wsparciu doradczym w zakresie strategicznego planowania, w oparciu o tzw. Model FRDL – Partycypacyjny Model Planowania Strategicznego FRDL. Model ten zakłada szerokie zaangażowanie w proces społeczności lokalnej m.in. poprzez udział w pracach zespołów strategicznych, badania warunków życia i jakości usług społecznych oraz szerokie konsultacje społeczne.

Zgodnie z podejściem FRDL, strategia rozwoju to nie tylko dokument wyznaczający podstawowe kierunki działań instytucji samorządowych, ale również plan rozwoju całej wspólnoty lokalnej. Oznacza to konieczność wypracowania lokalnego konsensusu wokół zapisów strategii oraz uzgodnienia zakresu i zasad włączenia szerokiego grona interesariuszy w proces jej realizacji. Dlatego tak ważne jest budowanie u mieszkańców poczucia współodpowiedzialności za swoją małą ojczyznę. W pracach prowadzonych na Ukrainie, dodatkową istotną kwestią jest jednak także budowanie zaufania społecznego do wprowadzanych reform oraz nowych struktur samorządowych.

Prowadzone przez FRDL prace były realizowane we wszystkich ukraińskich jednostkach terytorialnych objętych wsparciem (100 gromad uczestniczących w projekcie). Realizowane działania obejmowały m.in. przeprowadzenie diagnoz lokalnych, badań społecznych, partycypacyjnych procesów planowania strategicznego, a także mentoring wdrażania strategii.

Dodatkowo FRDL przeprowadziła również cykl szkoleń pt. „Akademia Przywództwa” (w ścisłej współpracy z Radą Europy), który rozwijał kompetencje zarządcze i liderskie przedstawicieli ukraińskich samorządów. Realizowane były też wizyty studyjne do polskich gmin, w trakcie których ukraińscy uczestnicy mieli okazję poznać zasady funkcjonowania i najciekawsze osiągnięcia polskich samorządów z województw lubelskiego, małopolskiego, mazowieckiego, pomorskiego, śląskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego.

Niestety, końcowa faza działań projektowych została przerwana przez brutalną i niczym nieuzasadnioną inwazję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Samorządy biorące udział w projekcie musiały się zmierzyć z zupełnie nową wojenną rzeczywistością, a część jednostek znalazła się pod okupacją rosyjską.

Niemniej jednak ogromna większość zadań FRDL i zakładanych rezultatów projektu została zrealizowana. W latach 2016-2022 Fundacja zrealizowała bowiem:

• 105 procesów diagnostycznych, podsumowanych raportami (diagnozami lokalnymi) prezentującymi najważniejsze uwarunkowania rozwojowe jednostek uczestniczących w programie;
• 94 procesy partycypacyjnego planowania strategicznego, których rezultatem są strategie rozwoju wypracowane przy szerokim zaangażowaniu społeczności lokalnych;
• 24 sesje warsztatowe w ramach „Akademii Przywództwa” (dla 8 grup uczestników);
• 13 wizyt studyjnych do Polski (dla przedstawicieli ukraińskich samorządów);
• serię wizyt monitorujących wdrażanie strategii rozwoju w 63 jednostkach;
• działania upowszechniające metody strategicznego zarządzania poprzez konferencje, warsztaty, panele dyskusyjne.

Bezpośredni udział w działaniach FRDL wzięło aż 63 353 uczestników ze 105 ukraińskich gromad.

• W różnych formach szkoleń i warsztatów budujących kompetencje wzięło udział 11 607 uczestników.
• W spotkaniach i wywiadach diagnostycznych w 105 gromadach wzięło udział 6 441 osób.
• W 466 warsztatach strategicznych w ramach partycypacyjnych procesów strategicznego planowania w
• 94 gromadach brało udział 9 642 uczestników.
• W badaniach społecznych w 94 gromadach uczestniczyły 34 999 gospodarstwa domowe.
• W konsultacjach społecznych w 92 gromadach wzięło udział 8 936 osób.
• W kilku seriach wsparcia mentoringowego w zakresie wdrażania strategii (w 63 gromadach) brało udział 2 509 uczestników.
• W warsztatach Akademii Przywództwa wzięło udział 201 osób (w sumie 536 uczestnikówposzczególnych sesji).
• W 13 wizytach studyjnych do Polski wzięło udział 290 osób.
• Konsultanci i eksperci FRDL wzięli udział (w charakterze mówców, prelegentów i moderatorów) w 11 konferencjach i seminariach współorganizowanych przez FRDL w ramach DOBRE.

Polskie wsparcie dla ukraińskich samorządów było także bardzo ważne w obliczu wybuchu epidemii Covid-19, kiedy to zorganizowano konferencje i seminaria online, podczas których, mi.in. polscy eksperci i samorządowcy dzielili się doświadczeniami, jak organizować w gminach życie i funkcjonowanie w warunkach pandemii i kwarantanny.

Fundacja realizowała również inne zadania merytoryczne wynikające z bieżących potrzeb programu DOBRE, takich jak: budowanie potencjału i rozwijanie kompetencji ukraińskich kadr eksperckich oraz zapewnienie wsparcia merytorycznego liderowi projektu, w kontekście dodatkowych inicjatyw projektowych. W ramach tych ostatnich, przedstawiciele i eksperci FRDL brali udział jako prelegenci w wydarzeniach DOBRE (takich jak konferencje, seminaria, dyskusje na temat docelowych zasad funkcjonowania ukraińskich jst), a także opiniowali i komentowali rozmaite dokumenty merytoryczne. Przygotowywali również własne opracowania lub propozycje zmian legislacyjnych.

Wyniki badań oraz ewaluacji działań projektowych potwierdziły, że dzięki wsparciu zapewnionemu przez program DOBRE, poprawie ulegało wiele aspektów funkcjonowania ukraińskich samorządów, zarówno samych urzędów, jak i całych społeczności.

W styczniu 2018 roku ukraińskie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (obecnie funkcjonujące pod inną nazwą) wdrażające proces decentralizacji i rozwoju samorządności uznało program DOBRE za jeden z najlepszych i najefektywniejszych projektów wspierających te ważne dla Ukrainy przemiany. 
Więcej informacji na stronie: http://decentralization.gov.ua/news/8146

----------
Jesienią 2022 r. zapadła decyzja sponsora i lidera projektu o wznowieniu współpracy z FRDL w ramach kontynuacji projektu.
Kolejna edycja programu została zaplanowana na lata 2022-2025, a jej głównym celem będzie pomoc 60 ukraińskim samorządom w uporaniu się ze skutkami wojny, w odbudowie oraz we wznowieniu trajektorii pozytywnego, zrównoważonego rozwoju.
Więcej informacji na stronie: https://frdl.org.pl/projekty/decentralization-offering-better-results-and-efficiency-dobre-kontynuacja-2022-2025
----------

Zapraszamy do zapoznania się z naszym cyklem pt. DOBRE Historie, w którym przedstawiliśmy przykłady tego, jak zmieniały się społeczności lokalne w efekcie realizacji programu.

DOBRE Historie: W poszukiwaniu nowych konstelacji w Bajkowieckiej OTG
DOBRE Historie: Jak idea odnowy systemu stawów jednoczy lokalną społeczność gromady Iwaniwska
DOBRE Historie: „UNREAL” - centrum kreatywnego rozwoju młodzieży w Sofijiwskiej gromadzie
DOBRE Historie: Wdrażanie systemu gospodarki odpadami w gromadzie Nyzhnioverbizkiej
DOBRE Historie: O tym jak rozkwitł kulturalnie Kamienny Most
DOBRE Historie: Kochubeivka dba o wszystkich mieszkańców!

Kontakt: Kierowniczka Programu - Katarzyna Czarnołęcka: katarzyna.czarnolecka@frdl.org.pl

FRDL realizowała projekt DOBRE na podstawie umowy subgrantu zawartą z Global Communities oraz zgodnie ze standardowymi wytycznymi USAID (tj. „Standard Provisions for Non-U.S. Non-governmental Organizations”), obowiązującymi wszystkich grantobiorców realizujących projekty finansowane ze środków USAID i Rządu Stanów Zjednoczonych. W związku z wytycznymi sponsora, FRDL dodatkowo opracowała i stosuje się m.in. do:
– Polityki dot. Zakazu Handlu Ludźmi (dokument w formacie pdf), oraz
– Planu Zgodności z Wytycznymi USAID w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi (dokument w formacie pdf),
które są zgodne ze szczegółowymi wytycznymi zawartymi w „Standard Provisions for Non-U.S. Non-governmental Organizations: M15. Trafficking in Persons”.

-------------------------------------------------------------------

Program USAID pt. “Decentralization Offering Better Results and Efficiency” (DOBRE), to sześcioletni projekt finansowany przez Amerykańską Agencję ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID) wdrażany przez konsorcjum, którego liderem było Global Communities. DOBRE działało na rzecz pomocy ukraińskim jednostkom terytorialnym w sprostaniu wyzwaniom i wykorzystaniu możliwości, jakie niosła ze sobą decentralizacja, poprzez poprawę zarządzania na poziomie lokalnym oraz zwiększenie zaangażowania obywateli w podejmowanie decyzji i tworzenie polityk lokalnych. Obszary wsparcia obejmowały planowanie strategiczne, zarządzanie finansami, świadczenie usług publicznych, lokalny rozwój gospodarczy oraz tworzenie polityk uwzględniających potrzeby różnych grup społecznych. DOBRE pracowało również nad wspieraniem współpracy i partnerstw ukraińskich samorządów. Partnerami Global Communities, w ramach międzynarodowego konsorcjum realizującego program DOBRE były: Ukrainian Crisis Media Center (UCMC), SocialBoost, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego (FRDL), Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (MSAP UEK), oraz National Democratic Institute (NDI).

Program DOBRE ściśle współpracował ze 100 ukraińskimi samorządowymi w 10 obwodach Ukrainy: charkowskim, chersońskim, czerniowieckim, czernihowskim, dniepropietrowskim, iwanofrankowskim, kirowohradzkim, mikołajowskim, tarnopolskim i zaporoskim.